Bệnh bướu cổ (hay còn gọi là tuyến giáp) là
một loại bệnh lý rất hay gặp trên thế giới. Ở Việt Nam bệnh lý tuyến giáp hiện
nay được thấy là khá phổ biến, có thể mắc ở mọi lứa tuổi, gặp ở nhiều địa
phương khác nhau.
Có nhiều loại bướu cổ,
có loại cực kỳ nguy hiểm đến tính mạng như bướu cổ thông trung thất chèn ép khí
quản gây khó thở; bướu cổ đi kèm hội chứng cường giáp, ung thư tuyến giáp;
nhưng cũng có loại bướu cổ đơn thuần và bướu cổ dịch tễ địa phương…,trong đó
80% hay gặp nhất là bướu cổ dịch tễ địa phương.
Đây là loại bệnh có thể
có yếu tố di truyền, các tác nhân gây nhiễm khuẩn, các rối loạn về miễn dịch…
ngoài ra còn có nguyên nhân rất hay gặp chiếm phần lớn các trường hợp là do chế
độ dinh dưỡng và nước uống.
Đặc biệt, bệnh bướu cổ
có thể mắc phải do nguyên nhân ăn thiếu hoặc thừa muối iod trong khẩu phần ăn
hàng ngày; thiếu hay thừa iod đều là mối quan tâm của sức khỏe cộng đồng. Ở các
vùng núi cao như Tây Nguyên, các vùng núi phía bắc, do trong khẩu phần ăn hàng
ngày lượng iod rất thấp nên có tỷ lệ bệnh bướu cổ khá cao. Nếu cung cấp quá
nhiều iod trong khẩu phần ăn hàng ngày một thời gian dài cũng đưa đến tình
trạng gia tăng bướu cổ; vì vậy ở các thành phố lớn, các vùng ven biển… nơi mà
trong bữa ăn hàng ngày của người dân đã có hàm lượng iod đủ cho hoạt động sinh
tổng hợp hormon của tuyến giáp thì không cần cho thêm iod vào muối ăn vì rất dễ
gây nguy cơ bướu cổ.
* Nếu thiếu iod sẽ dễ bị bệnh lý tuyến giáp như:
suy giáp.
Nếu thiếu hụt iốt kéo
dài, tuyến giáp sẽ không có nguyên liệu để tổng hợp đủ các hoóc môn gây ra suy
giáp. Vì là một tuyến nội tiết quan trọng, chi phối nhiều chu trình, hệ thống
trong cơ thể, nên suy giáp gây nhiều ảnh hưởng như mệt mỏi, buồn ngủ, trí nhớ
bị giảm sút, suy tim, suy hô hấp…Đặc biệt, suy giáp do thiếu iốt sẽ rất nghiêm
trọng với phụ nữ mang thai hay đang cho con bú, và trẻ sơ sinh như thai chết
lưu, sẩy thai, dị tật bẩm sinh; trẻ sẽ bị đần độn, phát triển thể lực và trí
tuệ yếu kém. WHO đánh giá rằng trẻ bị thiếu iốt dù nhẹ cũng làm giảm 13,5 điểm
IQ và khả năng học tập lao động thấp sau này.
* Nếu thừa iod sẽ dễ bị bệnh cường giáp
Jod-Basedow
Đây là hội chứng cường
giáp sau khi dùng quá thừa iốt như: ăn quá nhiều, dùng thuốc có iốt (thuốc
chống loạn nhịp tim, thuốc cản quang có chứa iốt để chụp phim quang tuyến X
trong chẩn đoán hình ảnh y khoa).
Hội chứng Jod-Basedow
thường xuất hiện ở bệnh nhân bị bướu giáp đơn do thiếu iốt (simple goiter) di
chuyển đến một vùng địa lý giàu iốt, hay được bổ sung iốt quá liều. Bản thân
những người bị bệnh Basedow, bướu cổ đa nhân độc hoặc các dạng u tuyến giáp
khác cũng có nguy cơ bị Jod-Basedow khi họ uống thêm nhiều iốt. Tác dụng
Jod-Basedow hầu như không xảy ra ở những người có tuyến giáp hoàn toàn bình
thường.
Ở những người đã có sẵn
các bất thường tuyến giáp, một sự gia tăng iốt dù rất nhỏ cũng có thể khơi mào
Jod-Basedow điển hình khiến tuyến giáp tăng hoạt động mà không còn sự kiểm soát
của tuyến yên. Trong một số trường hợp, hiện tượng Jod-Basedow là trái ngược
với hiệu ứng Wolff-Chaikoff, ức chế hoóc môn tuyến giáp trong giai đoạn ngắn
khi cho một lượng iốt tương đối lớn vào cơ thể.
Chính vì có nhiều loại
bướu giáp, nên khi nghi ngờ có thể mắc bệnh, cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa nội
tiết để được khám, tư vấn, xét nghiệm, thăm dò để xác định, phân loại, điều trị
phù hợp cho từng loại bệnh.
Nên ăn nhiều hay ít sản phẩm giàu iốt khi bị bệnh tuyến
giáp?
Một bệnh nhân mắc phải bệnh Basedow (cường giáp, dư
iốt). Điều đáng lo ngại nhất, do hiểu bệnh không thấu đáo, khi được chẩn đoán
bị bệnh tuyến giáp, bệnh nhân đó lại càng ăn nhiều đồ hải sản để bổ sung
iốt. Chế độ dinh dưỡng sai này càng khiến bệnh trạng của chị trở nên nghiêm
trọng hơn.
Tuyến giáp là một cỗ máy im lặng của cơ
thể, hầu hết thời gian, nó hoạt động trơn tru đến mức chúng ta quên nó đang tồn
tại ở đó. Nhưng cái cơ quan nhỏ hình con bướm này nằm ở đáy cổ giúp điều chỉnh
sự trao đổi chất, nhiệt độ, nhịp tim và nhiều thứ khác, và nếu nó bắt đầu gặp
rắc rối, cơ thể sẽ nhanh nhận lấy hậu quả.
Tuyến giáp hoạt động kém khi không sản
xuất đủ hoóc-môn tuyến giáp - có thể làm tăng cân, chậm chạp, trầm cảm và tăng
nhạy cảm với cảm lạnh. Một tuyến giáp hoạt động quá mức, mặt khác, xảy ra khi
cơ thể sản xuất quá nhiều hoóc-môn, và có thể dẫn đến sụt cân đột ngột, nhịp
tim không đều, đổ mồ hôi, căng thẳng và khó chịu.
Di truyền học, tình trạng tự miễn dịch,
căng thẳng và độc tố môi trường có thể làm rối loạn tuyến giáp của bạn và do đó
chế độ ăn sẽ giúp người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát, giảm thiểu các vấn đề
của tuyến giáp.
Bệnh nhân bướu giáp đơn thuần: đừng quên
vitamin A, magie bổ xung iot
Bướu giáp đơn thuần khiến cho tuyến giáp to
lên nhưng là bướu lành tính, không gây ra cường giáp hay suy giáp, không u hay
viêm. Khoảng 80% bệnh nhân bị bệnh tuyến giáp thường bị bướu
giáp đơn thuần. Người ta còn gọi đây là bướu giáp địa phương. Phần lớn, nguyên
nhân đứng đầu là do chế độ ăn thiếu iốt, đặc biệt là
ở những vùng núi cao, xa biển.
Dinh dưỡng dành cho bệnh nhân bị bướu giáp đơn
thuần là bổ sung iốt từ muối iốt, thực phẩm như hải sản (tôm, cua, rong
biển…).
Bên cạnh đó, người bệnh đừng quên bổ sung
vitamin A, vô cùng cần thiết cho quá trình sản xuất hoóc-môn tuyến giáp, nên
cần ăn nhiều trái cây như đu đủ, xoài - những trái cây có màu vàng, trái cây họ
cam quýt. Đồng thời, bữa ăn cũng cần nhiều thực phẩm chứa magie như rau có lá
màu xanh đậm như mồng tơi, diếp cá…
LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM CHẤT LƯỢNG CAO: 0354894896
Lưu ý, các thức ăn có nguồn gốc từ “cải” như
bắp cải, cải xanh, củ cải, bông cải cần phải hạn chế vì trong những thực phẩm
này chứa nhiều hợp chất ngăn cản quá trình tổng hợp và sản xuất hoóc-môn tuyến
giáp. Những chất này “bắt chết” iốt, tuyến giáp không thể tạo ra hoóc-môn tuyến
giáp, nên bắt buộc phải phình to thêm để tăng hoạt động. Rau củ họ “cải” nên
luộc trước khi ăn chứ không nên
Cũng bị hạn chế đối với các bệnh nhân bị bướu
giáp đơn thuần do thiếu hụt iốt là dung nạp những sản phẩm từ đậu nành như đậu
hũ, sữa đậu nành… hàng ngày. Khoai mì cũng không nên ăn hàng ngày khi đã bị
bướu giáp do thiếu hụt iốt.
Bệnh nhân bị suy giáp có một chế độ ăn tương
tự với bệnh nhân bị bướu giáp đơn thuần, và phải bổ sung hoóc-môn tuyến giáp
mỗi ngày bằng cách uống thuốc tuyến giáp vào buổi sáng, trước bữa sáng 1g.
Thuốc không được uống chung với sữa hoặc sản phẩm giàu canxi do làm mất đi tác
dụng của thuốc.
Hạn chế iốt khi bị cường giáp
“Tôi nên ăn gì, bác sĩ?” là câu hỏi thường gặp
từ bất kể bệnh nhân bị bướu giáp đơn thuần hay cường giáp. Nhiều bệnh nhân đã
áp dụng chế độ ăn sai cho bệnh của mình dẫn đến tình trạng bệnh ngày càng
nghiêm trọng hơn như trường hợp chị T. H. nói trên. Nhiều bệnh nhân cường giáp
lại đi kiêng cữ thức ăn của bệnh nhân bị bướu giáp đơn thuần, trong khi ăn
những loại thực phẩm đó lại có lợi cho bệnh của mình. Cường giáp, trong đó
basedow chiếm 90%, là tình trạng bệnh dẫn đến tuyến giáp to, lan tỏa, cộng thêm
những triệu chứng tăng chuyển hóa. Run tay, mắt lồi là những triệu chứng của
giai đoạn trễ của cường giáp.
Bệnh nhân tăng chuyển hóa nên cần bổ sung calorie, rau củ cải,
hạn chế các thực phẩm bổ sung iốt như hải sản; hoàn toàn trái ngược với chế độ
ăn với bệnh nhân bị bướu giáp đơn thuần. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần bổ sung các
khoáng chất và vitamin như kẽm, magie, B6, A, E, C… Hạn chế các chất
kích thích như rượu bia, cà phê, thuốc lá vì càng làm tăng quá trình chuyển
hóa, gây mất nước.
Nếu bệnh nhân có một tình trạng tuyến giáp,
tập thể dục và chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp kiểm soát các triệu chứng
và cải thiện sức khỏe tổng thể. Nhưng nếu bệnh nhân có một tình trạng tuyến
giáp không được chẩn đoán kịp thời hay không được kiểm soát đúng cách, sẽ có
những rủi ro - thậm chí từ chế độ ăn uống không đúng cách và tập các bộ môn
không thích hợp. Đó là lý do tại sao bệnh nhân bị tuyến giáp phải đến gặp bác
sĩ khi có các triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân hoặc giảm cân, và khó ngủ.
Những triệu chứng phổ biến này có thể có nhiều nguyên nhân, bao gồm cả rối loạn
tuyến giáp.
Tập thể dục với cường giáp hoặc không kiểm
soát được (tuyến giáp hoạt động quá mức) hoặc suy giáp (tuyến giáp hoạt động
kém) có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn vì những điều kiện này làm tăng
hoặc giảm sự trao đổi chất của con người, tăng tốc hoặc làm chậm nhịp tim. Đối
với những người bị cường giáp, tập thể dục cường độ cao có thể “làm nóng” cơ
thể một cách nguy hiểm.
LIÊN HỆ MUA SẢN PHẨM: 035-489-4896
